Future Pro. PZPN staje naprzeciw problemu wieku biologicznego

Nie jest tajemnicą, że dzieci urodzone w pierwszych dwóch kwartałach roku mają zdecydowanie większą szansę na osiągnięcie sukcesu w piłce nożnej. W zasadzie to nie dotyczy to tylko futbolu, a wszystkich sportów, w których ważną rolę odgrywają warunki fizyczne. Polski Związek Piłki Nożnej wystartował z nową inicjatywą – Future Pro – którą kieruje do zawodników z roczników 2004 i 2005.

Niektórzy rywale widząc 12-letniego Romela Lukaku… zaczynali płakać. Był od nich o głowę wyższy i wyglądał na przynajmniej kilka lat starszego. Nie dziwi więc fakt, że musiał nosić ze sobą na mecze legitymację, ponieważ rodzice dzieci występujących w przeciwnych drużyna żądali od niego, żeby udowodnił swój wiek. Bali się o swoje pociechy.

Dziś Belg mierzy ponad 190 cm i waży 90 kilogramów. Wciąż współczujemy wszystkim obrońcom w Serie A, którzy muszą rywalizować z nim przy stałych fragmentach gry lub starciach fizycznych.

Lukaku to przykład chłopca, którego wiek biologiczny był ogromnym (dosłownie) atutem. Co jednak z tymi, którzy nie mieli takiego szczęścia? Mimo talentu przychodzili do szkółek i na wejściu słyszeli, że z powodu warunków fizycznych, na które przecież nie mieli bezpośredniego wpływu, „nic z nich nigdy nie będzie”. Każdy dojrzewa inaczej i nie wykluczone, że gdyby otrzymali szansę, staliby się znacznie lepszymi piłkarzami niż ci, z którymi przegrali wówczas walkę o miejsce w drużynie. Nie wszyscy jednak taką szansę otrzymują.

Wiek biologiczny różni się jednak o efektu wieku relatywnego. W tym pierwszym chodzi o to, że zawodnik młodszy może być lepiej rozwinięty pod względem fizycznym od swojego starszego kalendarzowo kolegi, a w wieku biologicznym chodzi o różnice wynikające z kalendarza. Przykładowo zawodnikowi urodzonemu w grudniu 2009 roku bliżej do chłopca urodzonego w lutym 2010 roku niż tego, który urodził się w styczniu 2009 roku, ale gra z tym drugim.

Zdaniem Boba Browayesa, selekcjonera młodzieżowych reprezentacji Belgii, przez odrzucanie „mniejszych i słabszych chłopców”, futbol cały czas traci 25% talentów. Mówimy o czasach obecnych, gdzie dzięki postępom w nauce da się obliczyć przecież do jakiego wzrostu dane dziecko urośnie. Jeśli teraz tracimy 1/4 piłkarskich talentów, to co musiało dziać się kiedyś?

Możemy się założyć, że większość trenerów widząc dwóch 9-latków, których różni przykładowo 10 centymetrów wzrostu, postawi na tego większego. Nie zwrócą uwagi na umiejętności czysto piłkarskie, a na przewagę fizyczną. Bo ta na boisku sprawi różnicę. Będą chcieli za wszelką cenę zwyciężyć, nie patrząc się na rozwój.

W 2018 roku na obiektach warszawskiej Legii został rozegrany pierwszy turniej wieku biologicznego w Polsce. Poza gospodarzami, w zawodach wzięły udział Lechia Gdańsk, Pogoń Szczecin oraz UKS Varsovia. Dzięki odpowiedniej selekcji zawodnicy mogli rywalizować z przeciwnikami o zbliżonych warunkach fizycznych. Obecnie takich turniejów w naszym kraju jest coraz więcej.

Hiszpanie zdobywając w minionym roku mistrzostwo Europy do lat 19, w swoim składzie mieli tylko dwóch zawodników z rocznika 2000 (najstarszego, którzy mógł wziąć udział – dop. red.), którzy nie urodzili się w pierwszych sześciu miesiącach roku. W ich przypadku był to lipiec i sierpień. Do Armenii udało się jednak kilku zawodników urodzonych pod koniec roku i to w dodatku z młodszego rocznika. To pokazuje jedną z ważnych kwestii dotyczącą wieku biologicznego. Piłkarzy, którzy wyróżniają się warunkami fizycznymi, bez problemu można przesunąć do starszego zespołu, ale tych o gorszych predyspozycjach, nie da się cofnąć do młodszej drużyny. Nie dość, że muszą rywalizować o miejsce w składzie ze swoimi rówieśnikami, to jeszcze dochodzą im młodsi piłkarze, którzy wcześniej dojrzeli i trener chętniej na nich postawi, co stawia ich w ciężkiej sytuacji.

Badania pokazują, że zawodnicy urodzeni w pierwszej połowie roku mają znacznie większe szanse na zostanie profesjonalnymi piłkarzami niż ich rówieśnicy z pozostałych dwóch kwartałów. Jak to wygląda u nas? Spośród aktualnych reprezentantów Polski (pod uwagę wzięliśmy kadrę z ostatniego spotkania „Biało-Czerwonych” ze Słowenią – dop. red.) tylko 6 z 23 zawodników urodziło się w drugiej połowie roku, a w tym gronie jest jeszcze Krzysztof Piątek, obchodzący urodziny 1 lipca.

Wśród tych sześciu graczy jest też… Robert Lewandowski, który dzisiaj raczej nie kojarzy się z zawodnikiem o słabych warunkach fizycznych. Wręcz przeciwnie. Przytoczymy fragment z Wikipedii: – W 1997 roku zapisał się do Varsovii Warszawa, gdzie grał przez siedem lat w drużynach młodzieżowych i juniorskich. W tamtym czasie wyróżniał się niskim wzrostem i niewielką masą ciała, dlatego nosił pseudonim „Bobek”. Z powodu mikrej postury w 2002 roku zrezygnowano z powoływania go do kadry Mazowsza.

Przyszłego kapitana reprezentacji Polski nie powoływano do kadry Mazowsza, bo był za mały. Z perspektywy czasu brzmi to śmiesznie. Lewandowski też zmagał się z problemem wieku biologicznego. Urodził się w sierpniu, więc automatycznie tracił kilka miesięcy do chłopców urodzonych na początku roku. Jego warunki fizyczne poprawiły się, dopiero gdy miał 16 lat.

Polski Związek Piłki Nożnej, dostrzegając ten problem, rusza więc z inicjatywą Future Pro. Na jego temat porozmawialiśmy z koordynatorem projektu – Bartłomiejem Zalewskim, byłym selekcjonerem kadr młodzieżowych:

Czym jest projekt Future Pro?

Fot. La Liga