Czy dobry trener musiał grać w piłkę? Przegląd czołowych lig Europy

Zastanawialiście się nad tym, czy każdy szkoleniowiec musiał kiedyś grać zawodowo w piłkę? Czy znajomość „zapachu skarpetek” jest warunkiem absolutnie koniecznym, żeby dostać pracę w czołowej lidze? My tak, dlatego prześledziliśmy losy wszystkich trenerów pracujących obecnie w Anglii, Francji, Hiszpanii, Niemczech oraz Włoszech.

Kryteria są proste. Wypisaliśmy imiona i nazwiska wszystkich 98 szkoleniowców pracujących na ten moment w Bundeslidze (18 trenerów), Ligue 1 (20), La Liga (20), Premier League (20) oraz Serie A (20). Do każdego z nich dopisaliśmy krótki komentarz o ich piłkarskich dokonaniach oraz oceniliśmy ich kariery w czterostopniowej skali:

Klasa A – międzynarodowa kariera lub sukcesy na własnym podwórku, reprezentant kraju
Klasa B – solidny ligowiec albo gwiazda słabszych rozgrywek
Klasa C – przeciętny zawodnik z zaplecza i niższych lig
Klasa D – amator

Wszystko jasne? Efekty poniżej.

Bundesliga:

Christian Streich (Freiburg) – pograł trochę w Bundeslidze i na jej zapleczu, Klasa C
Urs Ficher (Union Berlin) – ponad 400 występów w szwajcarskiej Super League, Klasa B
Stefan Leitl (Greuther Fürth) – był w juniorach Bayernu Monachium, jednakże się nie przebił, Klasa C
Thomas Reis (VfL Bochum) – wygrał 2. Bundesligę, grał również na najwyższym szczeblu, Klasa B
Pellegrino Matarazzo (VfB Stuttgart) – występował tylko w niższych ligach, Klasa D
Sebastian Hoeneß (Hoffenheim) – rezerwy Herthy Berlin chluby nie przynoszą, Klasa D
Bo Svensson (Mainz) – grał w Danii i dwóch niemieckich klubach, Klasa B
Pal Dardai (Hertha Berlin) – 61-krotny reprezentant Węgier oraz przez lata ważna postać Herthy, Klasa B
Frank Kramer – (Arminia Bielefeld) – nic godnego uwagi, Klasa D
Markus Weinzierl – (Augsburg) – kilkadziesiąt występów na poziomie 2. Bundesligi, Klasa C
Steffen Baumgart – (1. FC Koln) – solidny ligowiec, ponad 200 występów w Bundeslidze, Klasa B
Jesse Marsch (RB Lipsk) – trzy razy wygrał MLS Cup, cztery razy US Open Cup, Klasa B
Gerardo Seoane (Bayer Leverkusen) – grał w szwajcarskiej młodzieżówce oraz przez lata w rodzimej lidze, Klasa B
Marco Rose (Borussia Dortmund) – były przeciętny niemiecki obrońca, Klasa B
Adi Hutter (Borussia Monchengladbach) – 14-krotny reprezentant Austrii, 3-krotny mistrz kraju, Klasa B
Oliver Glasner (Eintracht Frankfurt) – dwa razy zdobył Puchar Austrii, ponad 400 występów w rodzimej lidze, Klasa B
Julian Nagelsmann (Bayern Monachium) – w wieku 21 lat przestał grać w piłkę, Klasa D
Mark Van Bommel (VfL Wolfsburg) – gwiazda reprezentacji Holandii, zdobył podczas kariery dziesiątki pucharów, Klasa A

***

Czy trzeba grać w piłkę, żeby być uznanym szkoleniowcem? Jak widać na przykładzie Juliana Nagelsmanna, nie do końca, bo to właśnie on prowadzi największy klub w Niemczech, a nie zdecydowanie bardziej doświadczeni trenerzy lub byli piłkarze.

W Niemczech można również zauważyć to, że na ławkach trenerskich zasiada wielu solidnych ligowców (ok. połowa z całej stawki), natomiast brakuje… gwiazd międzynarodowego formatu. Takową był jedynie Mark Van Bommel, który jako zawodnik wygrał naprawdę wiele, ale jeżeli chodzi o ścieżkę trenerską, to jest dopiero na początku swojej drogi.

La Liga:

Diego Simeone (Atletico Madryt) – 108 spotkań dla reprezentacji Argentyny mówią same za siebie, Klasa A
Alvaro Cervera (Cadiz) – niemal 200 meczów na najwyższym poziomie rozgrywkowym w Hiszpanii, Klasa B
Paco Lopez (Levante) – zanotował trochę występów w niższych ligach, Klasa C
Jagoba Arrasate (Osasuna) – grał wyłącznie amatorsko, Klasa D
Imanol Alguacil (Real Sociedad) – były zawodnik Realu Sociedad czy Villarrealu, Klasa B
Julen Lopetegui (Sevilla) – były gracz… Barcelony i Realu, ale to były dla niego za wysokie progi, Klasa B
Unai Emery (Villarreal) – jest zdecydowanie lepszym trenerem niż piłkarzem, Klasa C
Manuel Pellegrini (Real Betis) – przez wiele lat występował dla rodzimego CFP Universidad de Chile, Klasa C
Vicente Moreno (Espanyol) – grał z powodzeniem prawie wyłącznie w niższych ligach hiszpańskich, Klasa C
Luis Garcia (Mallorca) – kontuzja przerwała jego niezbyt dobrze zapowiadającą się karierę, Klasa D
Androni Iraola (Rayo Vallecano) – rozegrał ponad 400 meczów dla Athleticu Bilbao, Klasa A/B
Ronald Koeman (FC Barcelona) – wielokrotny mistrz Hiszpanii oraz Holandii, ponadto mistrz Europy, Klasa A
Eduardo Coudet (Celta Vigo) – występował głównie w lidze argentyńskiej, Klasa B/C
Fran Escriba (Elche) – w piłkę grał wyłącznie amatorsko, Klasa D
Marcelino (Athletic Bilbao) – młodzieżowy reprezentant Hiszpanii, grał w La Liga, Klasa B
Javier Calleja (Alaves) – wychowanek Realu, ale w piłkę grał głównie w innych, słabszych klubach, Klasa B
Michel (Getafe) – ponad 400 występów i niemal 100 goli dla Realu Madryt, Klasa A
Robert Moreno (Granada) – brak informacji o seniorskiej karierze, Klasa D
Carlo Ancelotti (Real Madryt) – była gwiazda AS Romy i AC Milanu, Klasa A
Pepe Bordalas (Valencia) – występował tylko w niższych ligach, Klasa D

***

Atletico Madryt, FC Barcelona i Real Madryt, czyli trzy najlepsze kluby w Hiszpanii trenują kolejno: Diego Simone, Ronald Koeman oraz Carlo Ancelotti, a więc byli znakomici zawodnicy i wielokrotni reprezentanci swoich krajów. Przypadek?

Ligue 1:

Pascal Gastien (Clerment Foot) – grał w lidze francuskiej oraz reprezentacji olimpijskiej, Klasa B
Christophe Pellisier (Lorient) – nie zrobił większej ani mniejszej kariery piłkarskiej, Klasa D
Laurent Batlles (Troyes) – uzbierał prawie pół tysiąca występów w Ligue 1, zdobył raz Puchar Ligi, Klasa A/B
Claude Puel (Saint-Etienne) – całe życie grał w AS Monaco, z którym zdobył mistrzostwo i Puchar Francji, Klasa A/B
Franck Haise (Lens) – był zawodowym piłkarzem, natomiast głównie na poziomie Ligue 2, Klasa C
Niko Kovac (AS Monaco) – 83-krotny reprezentant Chorwacji, były zawodnik m.in. Bayernu Monachium, Klasa A
Frederic Antonetti (Metz) – szału nie ma, Klasa C/D
Mauricio Pochettino (Paris Saint-Germain) – znany z występów w Espanyolu i PSG, Klasa A/B
Antoine Kombouare (Nantes) – spędził dekadę na najwyższym szczeblu rozgrywkowym w kraju, Klasa B
Bruno Genesio (Rennes) – przez wiele lat grał w Olympique Lyon, Klasa B
Jorge Sampaoli (Olympique Marsylia) – kontuzja sprawiła, że przestał grać w wieku 19 lat, Klasa D
Gerard Baticle (Angers) – dotarł do półfinału Pucharu UEFA, zdobył Puchar Francji i Puchar Ligi, Klasa B
Julien Stephan (Strasbourg) – aktualny szkoleniowiec Karola Fili nie był wielkim piłkarzem, Klasa D 
Peter Bosz (Olympique Lyon) – występował w Holandii oraz Niemczech, 8-krotny reprezentant kraju, Klasa B 
Olivier Dall’Oglio (Montpellier) – były obrońca Strasbourga czy Rennes, Klasa B/C
Michel Der Zakarian (Stade Brest) – Ormianin przez wiele lat grał w Nantes, a potem Montpellier, Klasa B
Oscar Garcia (Stade Reims) – 4-krotny mistrz Hiszpanii, 2-krotny zdobywca Pucharu Hiszpanii, Klasa A/B
Christophe Galtier (Nice) – futbolówkę kopał we Francji, Włoszech oraz… Chinach, Klasa B
Jocelyn Gourvenec (Lille) – przeciętny ligowiec z Brestu, Klasa B
Vladimir Petković (Bordeuax) – zdobył m.in. mistrzostwo Jugosławii, ale to był jego szczyt Klasa C/D

***

Jorge Sampaoli w przeszłości prowadził m.in. Argentynę, Chile i Sevillę, jeżeli chodzi o piłkarskie dokonania, to… jako nastolatek złamał kość piszczelową i strzałkową, co spowodowało, że zatrzymał się na juniorach Newell’s Old Boys. Vladimir Petković, który przez wiele lat z powodzeniem pracował na stanowisku selekcjonera reprezentacji Szwajcarii, także nie był wielkim zawodnikiem. Obaj nie musieli z powodzeniem grać w piłkę, żeby później uczyć innych futbolu.

Premier League:

Nuno Espirito Santo (Tottenham) – były bramkarz, ale głównie rezerwowy m.in. Porto, Klasa B/C
David Moyes (West Ham) – występował w kilku szkockich oraz angielskich klubach, Klasa C
Ole Gunnar Solskjaer (Manchester United) – 6-krotny mistrz Anglii, wielokrotny reprezentant Norwegii, Klasa A
Thomas Tuchel (Chelsea) – był za słaby na poziom 2. Bundesligi, Klasa D
Jürgen Klopp (Liverpool) – solidny niemiecki ligowiec, ale nic ponadto, Klasa B
Rafael Benitez (Everton) – występował w młodzieżówkach Realu Madryt, ale szybko zakończył karierę, Klasa D
Pep Guardiola (Manchester City) – 6-krotny mistrz Hiszpanii, gwiazda FC Barcelony, Klasa A
Graham Potter (Brighton) – 8 meczów na poziomie Premier League, Klasa C
Brendan Rodgers (Leicester City) – w piłkę grał tylko do 18. roku życia, Klasa D
Thomas Frank (Brentford) – Duńczyk występował jedynie na amatorskim poziomie, Klasa D
Xisco (Watford) – były zawodnik Valencii, Levante oraz Realu Betis, Klasa B
Ralph Hasenhuttl (Southampton) – wielokrotny mistrz Austrii, były reprezentant, Klasa B
Patrick Vieira (Crystal Palace) – mistrz świata, zwycięzca Ligi Mistrzów, kilka krajowych tytułów na koncie, Klasa A
Dean Smith (Aston Villa) – był pomocnikiem Leyton Orient, dla którego rozegrał ponad 200 spotkań, Klasa C
Marcelo Bielsa (Leeds United) – występował w Argentynie, ale szybko zajął się trenerką, Klasa C
Sean Dyche (Burnley) – jego największym osiągnięciem jest półfinał FA Cup, Klasa C
Steve Bruce (Newcastle) – ponad 300 występów w barwach Manchesteru United, Klasa A
Bruno Lage (Wolverhampton) – grał tylko amatorsko, Klasa D
Daniel Farke (Norwich) – był piłkarzem samych przeciętnych klubów, Klasa D
Mikel Arteta (Arsenal) – przez lata z powodzeniem grał na Wyspach Brytyjskich, Klasa B 

***

Marcelo Bielsa, argentyński szkoleniowiec uważany za jednego z lepszych w swoim fachu, w piłkę grał tylko do 26. roku życia. „Buty na kołku” szybko odwiesili też Brendan Rodgers z Leicester City i Rafael Benitez z Evertonu.

Premier League jest najlepszym przykładem na to, że… nie ma żadnych reguł. Przecież w ostatnim finale Ligi Mistrzów naprzeciw siebie stanęli Pep Guardiola i Thomas Tuchel, czyli była gwiazda ligi hiszpańskiej oraz gość, który był zbyt slaby na 2. Bundesligę. Kto okazał się zwycięzcą? Wszyscy dobrze pamiętamy. Tak samo możemy porównać Jurgena Kloppa i Patricka Vieirę – jeden był przeciętnym zawodnikiem, ale jest topowym szkoleniowcem, drugi był topowym piłkarzem, natomiast jest przeciętnym trenerem.

Serie A:

Gian Piero Gasperini (Atalanta) – najwięcej meczów rozegrał w barwach Palermo i Pescary, Klasa B
Sinisa Mihailović (Bologna) – była gwiazda ligi włoskiej, znany ze świetnych rzutów wolnych, Klasa A
Stefano Pioli (AC Milan) – jako piłkarz przywdziewał koszulkę m.in. Juventusu, Parmy i Fiorentiny, Klasa B
Luca Gotti (Udinese) – mówiąc krótko, kariery nie zrobił, Klasa D
Fabrizio Castori (Salernitana) – szybko zrezygnował z gry w piłkę, Klasa D
Paolo Zanetti (Venezia) – bujał się między Serie A, B i C, Klasa B
Davide Ballardini (Genoa) – znaleźliśmy informację, że przez siedem lat grał w Cesenie, Klasa B 
Leonardo Semplici (Cagliari) – nic ciekawego, Klasa D
Massimiliano Allegri (Juventus) – obecny szkoleniowiec „Starej Damy” nie był wielkim piłkarzem, Klasa B/C
Simone Inzaghi (Inter Mediolan) – jego brat miał większy talent, natomiast Simone też swoje wygrał, Klasa A/B
Eusebio Di Francesco (Hellas) – 12 występów w reprezentacji Włoch, a do tego mistrzowski tytuł, Klasa A/B
Maurizio Sarri (Lazio) – tylko i wyłącznie występował na amatorskim szczeblu, Klasa D
Aurelio Andreazzoli (Empoli) – jeżeli grał w piłkę, to bez powodzenia, Klasa D
Jose Mourinho (AS Roma) – słaby piłkarz, świetny (kiedyś, teraz dobry) trener, Klasa C 
Luciano Spalletti (Napoli) – Toskańczyk grał zaledwie w Serie C, Klasa C/D
Alessio Dionisi (Sassuolo) – o żadnej z drużyn, w których grał, nawet nie słyszeliśmy, Klasa D
Ivan Jurić (Torino) – kilka lat spędził w Sevilli, a poza tym grał przez lata w Chorwacji i Włoszech, Klasa B
Vicenzo Italiano (Fiorentina) – większość kariery spędził w Genui oraz Weronie, Klasa B
Roberto D’Aversa (Sampdoria) – głównie zwiedzał, czasem też występował we włoskich klubach, Klasa C
Thiago Motta (Spezia) – FC Barcelona, Inter Mediolan, PSG – marzenie prawie każdego piłkarza, Klasa A

***

Niektórzy nie grali nawet zawodowo w piłkę, a znaleźli zatrudnienie w Serie A. We Włoszech w ostatnich miesiącach doszło do licznych zmian na ławkach trenerskich, ale jak widzimy po wyborach prezesów, nie to kryterium okazywało się najważniejsze. Maurizio Sarri, Jose Mourinho, Luciano Spaletti czy Massimiliano Allegri jako piłkarze byli… kompletnie anonimowi.

Podsumowanie:

Klasa A – 12 trenerów (ok. 12%)
Klasa A/B – 7 trenerów (ok. 7%)
Klasa B – 33 trenerów (ok. 33%)
Klasa B/C – 4 trenerów (ok. 4%)
Klasa C – 15 trenerów (ok. 15%)
Klasa C/D – 3 trenerów (ok. 3%)
Klasa D – 24 trenerów (ok. 24%)

Wnioski są takie, że zdecydowana większość szkoleniowców grała w przeszłości zawodowo w piłkę, natomiast tylko nieliczni na naprawdę wysokim poziomie. Procentowo w najlepszych ligach Starego Kontynentu jest więcej amatorów niż gwiazd światowego formatu, co pokazuje, że łatwiej było znaleźć przyszłego trenera w… niższych ligach włoskich niż w finale Ligi Mistrzów. Wyjątkami są Bundesliga i Ligue 1, gdzie znacznie popularniejsza była droga piłkarskich średniaków, którzy pograli i złapali doświadczenie na najwyższym szczeblu rozgrywkowym w Niemczech oraz Francji, a potem wskoczyli w buty trenera.

Arrigo Sacchi, włoski szkoleniowiec, który doprowadził AC Milan do wielu trofeów pod koniec lat 80., powiedział kiedyś, że dobry trener nie musi mieć doświadczenia piłkarskiego, tak, jak dżokej… nie musiał być w przeszłości koniem wyścigowym.

I chyba miał rację.

BARTOSZ LODKO

Fot. Newspix