Jak chronić dzieci przed przemocą w sporcie?

W ubiegłym tygodniu w Białymstoku odbyła się konferencja z udziałem m.in. przedstawicieli Polskiego Związku Piłki Nożnej, podczas której dyskutowano o Polityce Bezpieczeństwa Dzieci.

Jak chronić dzieci przed przemocą w sporcie?

Ponad 12 miesięcy temu, a konkretnie w marcu zeszłego roku, na funkcję koordynatora PZPN ds. bezpieczeństwa dzieci powołano Karolinę Korn. Jakiś czas później nasza rodzima federacja opublikowała darmowy kurs dla trenerów (dostępny online), który składa się z czterech modułów:

  • ochrona dzieci dla trenerów
  • ochrona dzieci dla pracowników
  • ochrona dzieci dla punktów kontaktowych ds. ochrony dzieci
  • podnoszenie świadomości w zakresie ochrony dzieci w piłce nożnej

W trakcie uczestnictwa w tym niedługim kursie „dotykamy” zagadnień związanych z: przemocą fizyczną, wykorzystywaniem seksualnym, przemocą emocjonalną, psychiczną lub werbalną, zaniedbaniem, a także prześladowaniem dzieci.

Polski Związek Piłki Nożnej stworzył również Politykę Bezpieczeństwa Dzieci, czyli ponad 100-stronnicowy dokument zawierający kluczowe aspekty dotyczące bezpieczeństwa i ochrony najmłodszych.

– Polityka Bezpieczeństwa Dzieci stanowi ramy zapewniające, że dzieci są chronione podczas uprawiania piłki nożnej. PBD będzie wspierana przez kodeksy postępowania, wytyczne i procedury. Dotyczą one wszystkich osób poniżej 18. roku życia, bez jakiejkolwiek dyskryminacji. Uznajemy, że niektóre dzieci mogą być szczególnie narażone na nadużycia i jesteśmy świadomi odpowiedzialności za dbanie o ich integrację, bezpieczeństwo i dobre samopoczucie w piłce nożnej. Poprzez swoją politykę, praktyki i procedury, PZPN kładzie nacisk na środki zapobiegawcze, w celu zmniejszenia ryzyka, oraz odpowiedzialne działania, aby zapewnić, że wszystkie incydenty są rozwiązane efektywnie – czytamy na początku dokumentu, który można pobrać tutaj.

– Okej, ale po co to wszystko? – mógłby ktoś zapytać w tej chwili. Czy naprawdę mówimy o ogólnopolskim albo ogólnoświatowym problemie? Czy aby przypadkiem nie skupiamy się na jednostkach, które nie mają przełożenia na większą skalę?

– Jest to tematyka, którą zajmujemy się od czerwca ubiegłego roku. Nasze działania zaowocowały wprowadzeniem standardów ochrony dzieci w postaci Polityki Bezpieczeństwa Dzieci Polskiego Związku Piłki Nożnej. Dziś o tym temacie dyskutujemy interdyscyplinarnie z przedstawicielami nauki, szkolnictwa, prawa oraz wielu innych. Cieszymy się i przedstawiamy tutaj nasze standardy, chcąc zwrócić uwagę na problem przemocy w sporcie – mówiła w Białymstoku Agnieszka Syczewska, która jest jedną z osób odpowiedzialnych za stworzenie Polityki Bezpieczeństwa Dzieci.

Agnieszka Syczewska w swojej wypowiedzi odwołała się także do raportu stworzonego przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę, który został poświęcony przemocy w sporcie dzieci. – Dane są szokujące. Pokazują, że musimy wymagać od siebie jeszcze więcej… – zwróciła uwagę.

Rzeczone badanie przeprowadzono na studentach czterech polskich uczelni wyższych (Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie i Uniwersytet Rzeszowski) za pomocą kanadyjskiego kwestionariusza VTAQ (Violence Toward Athletes Questionaire – ang.), który jest przeznaczony dla nastolatków i młodych dorosłych wyczynowo uprawiających w dzieciństwie sport.

– Kwestionariusz składa się z 50 pozycji i zawiera szczegółowy opis związanych ze sportem krzywdzących zachowań o charakterze psychologicznym, fizycznym i seksualnym oraz zaniedbania – możemy dowiedzieć się z rozdziału poświęconego metodologii badania.

Ostatecznie do analizy przyjęto niemal 700 obserwacji, z których okazało się, że:

  • 11,1% respondentów przynajmniej raz doświadczyło przemocy seksualnej ze strony osoby sprawującej opiekę i kontrolę
  • 29,6% respondentów doświadczyło przemocy seksualnej ze strony współzawodników
  • 33,2% respondentów doświadczyło przemocy fizycznej ze strony współzawodników
  • 41,4% respondentów doświadczyło przemocy fizycznej ze strony osoby sprawującej opiekę i kontrolę
  • 89,9% respondentów doświadczyło przemocy (fizycznej, emocjonalnej lub zaniedbania) w środowisku sportowym

– Przemocy emocjonalnej i zaniedbania w dzieciństwie ze strony osoby sprawującej opiekę i kontrolę doznała większość (65,4%) badanych. Do najczęściej wskazywanych form tej kategorii przemocy należała przesadna krytyka (46,2%), obrażanie, poniżanie lub wyśmianie (28,4%) oraz celowe odrzucenie lub wykluczenie (25,5%) – napisano w raporcie autorstwa Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

RAPORT FUNDACJI DAJEMY DZIECIOM SIŁĘ Z 2024 ROKU DOTYCZĄCY PRZEMOCY W SPORCIE DZIECI.

– Co dziewiąta (11,1%) badana osoba doświadczyła w dzieciństwie przynajmniej jednej formy przemocy seksualnej ze strony osoby sprawującej opiekę i kontrolę. Były to istotnie częściej kobiety niż mężczyźni (14,7% vs 7,5%). Najczęściej przemoc przejawiała się wypowiadaniem obraźliwych lub krzywdzących komentarzy o charakterze seksualnym (8,4% ogółu respondentów), niechcianymi zachowaniami seksualnymi, np. ocieraniem, gwizdaniem, lub niechcianym masowaniem (4,2%) oraz dotykaniem intymnych części ciała (3,2%). W przypadku 1% respondentów przemoc przybrała formę kontaktu seksualnego z penetracją, dodatkowo 1,4% deklarowało próbę takiej penetracji, a 0,9% doświadczyło filmowania lub fotografowania w trakcie czynności seksualnych – czytamy dalej.

Jeżeli chodzi o „źródło” przemocy ze strony dorosłych, niemal trzy czwarte respondentów wskazało na byłego trenera lub trenerkę. Z raportu wynika, że na przemoc zarówno ze strony osób sprawujących opiekę i kontrolę, jak i współzawodników najbardziej narażone są dzieci w wieku 12-17 lat.

– Osoby pokrzywdzone w dzieciństwie przemocą zapytano również, czy po tym zdarzeniu zwróciły się o pomoc do osoby dorosłej. Jest to kluczowa informacja z punktu widzenia budowania systemu bezpieczeństwa dla dzieci. Z odpowiedzi respondentów wynika, że była to relatywnie rzadka praktyka – wytłumaczono.

Dzieci, które doświadczyły przemocy fizycznej, emocjonalnej lub seksualnej, często borykają się z traumą i niepokojem, które mogą prowadzić do szkodliwych zachowań, w tym samookaleczania się i prób samobójczych.

– Aby ocenić potencjalny negatywny wpływ doświadczenia przemocy w dzieciństwie na psychikę młodych ludzi, zadaliśmy dodatkowe pytania o zachowania autodestrukcyjne – samookaleczanie się i podejmowanie prób samobójczych. Niemal co czwarta (24%) badana osoba, która uprawiała wyczynowo sport w dzieciństwie, okaleczała się. Częściej były to kobiety niż mężczyźni (32,8% vs 17,4%). Ponadto 6% badanych przyznało, że próbowało popełnić samobójstwo” – napisano w rozdziale dotyczącym doświadczeń przemocy w dzieciństwie i zachowań autodestrukcyjnych.

Ponad czterdzieści osób, które zgodziły się na udział w tym badaniu, przyznało, że próbowało popełnić samobójstwo, a cztery razy więcej (!) okaleczało się. To są wręcz niewyobrażalne statystyki, które świadczą o tym, że MÓWIMY O GIGANTYCZNYM PROBLEMIE PRZEMOCY W SPORCIE DZIECIĘCYM I MŁODZIEŻOWYM.

Mówimy o rzeczach, które absolutnie nie powinny i nie mogą mieć dalej miejsca.

– Kluczem do sukcesu, poza wprowadzeniem standardów, jest edukacja i uświadomienie wszystkich osób pracujących w sporcie, że zapewnienie bezpieczeństwa dzieci to obowiązek każdego z nas – niezależnie od roli i funkcji, jaką pełnimy – podkreślała w stolicy woj. podlaskiego Agnieszka Syczewska.

BARTOSZ LODKO

Fot. Pixabay, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
Zródło: Łączy Nas Piłka, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę