Czarniecki: „Jak trener ma dbać o rozwój zawodnika, gdy nie ma pewności, że będzie miał za miesiąc pracę?”

Trener Znicza Pruszków Mariusz Misiura był związany ze szkółką Realu Madryt, mieliśmy Polaków w akademiach klubów Premier League czy Bundesligi, ale według naszej wiedzy żaden szkoleniowiec znad Wisły nie miał możliwości zarządzania akademią, której pierwszy zespół za chwilę wygra topową europejską ligę. Do Szkoły Trenerów PZPN w Białej Podlaskiej zawitał Sławomir Czarniecki, który od 2022 roku odpowiada za szkółkę Bayeru Leverkusen.

Czarniecki gościł na pierwszym zjeździe kursu dyrektorów akademii, który zorganizowano w ostatni weekend marca. Swoją część wykładową rozpoczął od tego, że akademia działa inaczej niż pierwsza drużyna, a przynajmniej powinna działać inaczej, gdyż w pierwszej drużynie głównym celem jest osiągnięcie wyniku sportowego, natomiast w ośrodkach szkolenia dzieci i młodzieży wynik może być jednym z efektów szkolenia, ale nie głównym celem.

Jakie są cele organizacyjne Akademii Bayeru Leverkusen?

• szkolenie młodych zawodników i przygotowywanie ich do pierwszego zespołu (wartość transferowa)
• szkolenie młodych zawodników i przygotowywanie ich do zawodowego futbolu (uzyskanie ekwiwalentu)
• przygotowanie młodych zawodników do życia poza piłką nożną
• pozyskiwanie potencjalnych przyszłych pracowników oraz kibiców klubu

Zakładam, że większości topowych polskich akademii zależy na wychowaniu piłkarza, który albo będzie wartością dodaną pierwszego zespołu, albo uda się na nim zarobić i wytransferować do innego klubu, w którym także będzie miał okazję występować na szczeblu centralnym. Zakładam również, że część ośrodków stara się przygotowywać graczy do życia poza piłką nożną, bo utrzymywać się z niej będą tylko nieliczni. Ale już niewiele akademii myśli o tym, żeby z tych, którzy się nie przebili, spróbować zrobić przyszłych pracowników klubu.

Kto odgrywa bardzo ważną rolę w akademii? Otóż zdaniem Czarnieckiego prezes klubu, bo to on wybiera dyrektora akademii, a ten znów odpowiada za ludzi, którzy odpowiadają za ludzi, którzy decydują o efektywności danego ośrodka.

Dyrektor Akademii Bayeru mówił też o prostych gestach, które pomagają podnieść poziom pracy oraz wpływają na osiąganie sukcesów w zarządzaniu. Przykład? Pamiętanie o urodzinach pracowników klubu – ludzie na ogół doceniają to, że ktoś o nich pamięta.

Samo przywództwo różni się od zarządzania. – Jak jesteście dyrektorem akademii, to jesteście formalnie osobą zarządzającą, ale jeszcze nie jesteście liderem. Liderem będzie wtedy, gdy ludzie będą was szanować nie tylko z uwagi na waszą pozycję, ale będą „patrzeć” na was w inny sposób – mówił Sławomir Czarniecki, który dodał, że ciężko to wytłumaczyć w słowach, ale prawdopodobnie chodzi o pewnego rodzaju autorytet. Gdy o tym myślę, przychodzą mi do głowy studia, gdzie tytuł „prof.” przed nazwiskiem wcale nie oznacza, że ktoś ma większą wiedzę i szacunek studentów od osoby „zaledwie” po studiach magisterskich.

Czarniecki rozpoczął pracę szkoleniową w Bayerze w 2000 roku. Trener zespołu U-8 jest związany z tą kategorią od 20 lat. Ten sam człowiek od 16 lat prowadzi drużyny U10-U11. Koordynator grup dziecięcych do szkółki z Leverkusen dołączył 26 lat temu.

– Dlaczego w Polsce są roczne umowy z miesięcznym okresem wypowiedzenia dla trenerów? Tego w Niemczech nie ma. Jak trener ma dbać o rozwój strategiczny zawodnika, gdy nie ma pewności, że będzie miał w przyszłym miesiącu pracę? W tym przypadku szkoleniowiec obroni się wyłącznie wynikami… – zwrócił uwagę dyrektor akademii Bayeru, który dodał, że w Leverkusen większość trenerów ma umowy na czas nieokreślony.

Jeszcze w kontekście szkoleniowca grup U-8 Marcin Drajer z Wielkopolskiego Związku Piłki Nożnej powiedział, że trener powinien popracować we wszystkich kategoriach wiekowych, by następnie wybrać tę, w której będzie czuł się najlepiej.

Co na to Czarniecki? Odpowiedział, że gdyby miał syna, który ma do wyboru iść do tego konkretnego trenera albo do trzech innych, to zawsze wybrałby niego – nawet nie patrząc przez pryzmat herbu. – Nie poznałem nikogo innego w Niemczech, kto by z taką pasją i jakością pracy był związany z taką kategorią wiekową i to od takiego długiego czasu – stwierdził.

Sławomir Czarniecki w drugiej części webinarium skoncentrował się m.in. na zmianach pokoleniowych oraz roli rodziców w procesie szkoleniowym. – Powiem z własnego doświadczenia, że gdy nie poradzicie sobie z rodzicami, to nie ma co próbować rozwijać dziecka, bo to rodzic zawsze będzie miał większy wpływ na dziecko od trenera. Za każdym razem, gdy przejmowałem nową drużynę, w pierwszej kolejności budowałem relację z rodzicem, a dopiero później mogłem współpracować z zawodnikiem – powiedział.

Dyrektor szkółki Bayeru Leverkusen zwrócił też uwagę, że poziom kompetencji twardych trenerów na zawodowym poziomie w zasadzie znacząco się nie różni. Że gdyby np. szkoleniowiec klubu z dołu tabeli La Liga miał poprowadzić trening w stolicy Katalonii, to Robert Lewandowski i spółka nie patrzyliby na niego jak na wariata. Trenerzy – zdecydowanie bardziej niż „czystą” wiedzą – różnią się pod względem zdolności przywódczych, kompetencji miękkich, cech charakteru i tak dalej.

Na zakończenie webinarium Czarniecki przedstawił kilka zasad kierowania akademią:

• odpowiadasz za osoby odpowiedzialne za osiągnięcie celów organizacji
• dbaj o komunikację i szacunek jako klucz do skutecznej współpracy
• dbaj o rozwój wszystkich członków zespołu
• zainspiruj i zmotywuj wszystkich członków zespołu
• bądź przejrzysty i konsekwentny w działaniach
• bądź przykładem, który warto naśladować
• bądź samokrytyczny
• bądź proaktywny (zrób pierwszy krok)
• stwórz bezpieczne środowisko
• stwórz struktury ułatwiające współpracę

Reasumując, moim zdaniem Sławomir Czarniecki w trakcie półtoragodzinnego wystąpienia może nie przekazał rewolucyjnych treści (chociaż z pewnością poruszył kilka istotnych tematów), ale należy docenić Szkołę Trenerów PZPN, że zaprasza i korzysta z wiedzy oraz doświadczenia osób, które osiągnęły sukces za granicą.

WIĘCEJ NASZYCH MATERIAŁÓW Z WEBINARÓW SZKOŁY TRENERÓW PZPN:

• JAK PRACOWAĆ Z ZAWODNIKAMI W KATEGORIACH ORLIKA I MŁODZIKA?
• „W PIERWSZEJ KOLEJNOŚCI POWINNO NAM ZALEŻEĆ NA WYCHOWANIU DOBREGO CZŁOWIEKA”
• „W KATEGORIACH MŁODZIEŻOWYCH ZAWODNICY POWINNI BYĆ PRZECIĄŻANI, ŻEBY ZNIEŚĆ OBCIĄŻENIA W PIŁCE SENIORSKIEJ”

BARTOSZ LODKO

Fot. FotoPyk, Szkoła Trenerów PZPN im. Kazimierza Górskiego – Facebook